Dziewczyno, nie masz wstydu? I bardzo dobrze!

Wszystkie odczuwane przez nas emocje są po coś. A wstyd? To niechlubny wyjątek, bo ani naukowcy, ani badacze wstydu nie wskazują żadnych pozytywnych skutków odczuwania go! Czym jest wstyd, skąd się bierze, czy jest nam potrzebny, dlaczego nam towarzyszy i jak przestać się wstydzić? Przeczytaj!

Czym jest wstyd?

To jedna z emocji związana z poczuciem samoświadomości, ale pojawia się w związku z relacjami, w które wchodzimy. To lęk i inne negatywne emocje związane z tym, co zrobiliśmy lub czego nie zrobiliśmy, ale również z tym, jacy jesteśmy i jak odbierają nas inni. Ze wstydem często wiąże się przekonanie o byciu niewystarczającym i poczucie, że nie zasługujemy na więź - miłość czy przyjaźń i na to wszystko, co się z nimi wiąże. To dlatego wstyd ma ogromny wpływ na jakość naszego życia, budowane z innymi relacje i również, a może przede wszystkim - tę z samym sobą.

 

Dlaczego się wstydzimy?

Zaczyna się już w dzieciństwie, bo jest częścią procesu wychowania i socjalizowania nas. Wpaja się nam pewne normy i standardy, wymaga określonej postawy i zachowań w danej sytuacji, oczekuje, że będziemy tacy, a nie inni np. ze względu na płeć. Co ciekawe, często słyszymy sprzeczne komunikaty związane ze wstydem. Raz jest to karcące “Wstydź się!”, kiedy indziej oceniające “Nie wstyd Ci?!”, a czasem przeciwnie - sugestia, że przecież nie mamy się czego wstydzić… 

 

To drugi człowiek i relacja z nim wywołuje w nas wstyd - krytykując, porównując, a czasem wręcz poniżając. Będąc dziećmi, nie mamy szans z taką postawą. To wtedy utrwalają się w nas przekonania, że nie jesteśmy wystarczający i nie zasługujemy. Później sami dla siebie stajemy się tymi, którzy nauczyli nas wstydzić się w dzieciństwie. Tutaj wkracza wewnętrzny krytyk, ten najsurowszy z surowych, który siedzi w naszej głowie i szepcze wszystko, co najgorsze. Nigdy nie odpuszcza! Jak trudno z nim żyć wiedzą tylko Ci, którzy nie dostali wsparcia w dzieciństwie i sami jako dorośli nie potrafią go sobie dać.

 

Dziewczynki wstydzą się bardziej.

 

Warto uświadomić sobie, że żyjemy w kulturze mocno naznaczonej wstydem. Wychowuje się nas poprzez wstyd - nas dziewczynki bardziej niż chłopców. Formułuje się wobec nas więcej wymagań związanych z narzuconymi społecznie rolami. Wstyd pomaga kontrolować nasze potrzeby, ciała i seksualność. To jeden z elementów konstruktu władzy, a im bardziej związany z seksualnością, tym skuteczniejszy! Zawstydzanie odbiera nam podmiotowość, wstydząc się, jesteśmy bardziej podatne na wpływy, pozbawione nie tylko decyzyjności, ale również naturalnej ekspresji, która jest źródłem przyjemności i szczęścia.  

 

Jak bardzo wstyd związany jest z kobiecością i kobiecym ciałem? W warstwie językowej kobiecy srom pochodzi od słowa “sromota” - tak określano kiedyś wstyd. Ten jeden przykład mówi wszystko! Ile razy słyszałaś: “Wstydź się, dziewczynkom nie wypada!”? Uczono nas, że ciało nie powinno być źródłem spontanicznej radości tylko powodem do wstydu, narzucano, jak mamy wyglądać i jak się zachowywać, bo jesteśmy dziewczynkami. To sprawiło, że jesteśmy nieufne wobec ciała i nas samych, to zabiera nam radość i niczym nieskrępowaną możliwość odczuwania. Miejmy tego świadomość i spróbujmy się temu poprzyglądać na co dzień.

 

Jak przestać się wstydzić?

 

Choć to niełatwe, ze wstydu można się wyleczyć. Ale to możliwe tylko jeśli pozostaniemy w relacji, zamiast oddalać się od drugiego człowiek, podporządkowywać mu albo samemu próbować uzyskać władzę. Dr Brown, wieloletnia badaczka wstydu odkryła, że najlepszym lekarstwem na wstyd jest szczera, autentyczna relacja oparta na empatii. Jak krok po kroku odbudować poczucie własnej wartości i zbliżyć się do siebie w obliczu wstydu?

 

• Otwórz się – nawet jeśli masz ochotę nie opuszczać bezpiecznej przestrzeni swojej sypialni, nie pozwalaj sobie na to zbyt długo. Znajdź kogoś, kto da Ci wsparcie i opowiedz mu o tym, jak się czujesz, czego wstydzisz, nie bądź z tym sama, pozwól sobie pomóc!

• Bądź dla siebie dobra – zwróć uwagę na to, jak zwracasz się do siebie, kiedy podejmujesz wewnętrzny dialog, czy traktujesz siebie tak samo dobrze jak innych, czy jesteś dla siebie wystarczająco czuła i wyrozumiała? Jeśli nie - zacznij, zamiast stale siebie oceniać i wpędzać w poczucie winy!

• Weź odpowiedzialność - nie bądź bierna, podejmuj decyzje, wybieraj, działaj. To od Ciebie zależy, jak potoczy się Twój dzień i całe Twoje życie, nie pozwól innym przejmować nad nim kontroli!

 

Wstyd może wiązać się z ogromnym cierpieniem i dotyczyć wielu sfer naszego życia, uderza w nasze człowieczeństwo i odwagę do bycia tym, kim jesteśmy. Jego źródłem możemy być my sami, nasze ciało, od którego przecież nie sposób się uwolnić i nasze relacje… Warto choćby małymi krokami pracować nad tym, by nie odbierał nam radości i całego dobra, na które wbrew temu, co nam kiedyś wmówiono, z całą pewnością zasługujemy.

 

Źródła:

1. Adamczyk, Czym jest wstyd i dlaczego tak destrukcyjnie wpływa na nasze życie?, dziecisawazne.pl
2. Cyklińska, Czym jest wstyd i czy jest nam potrzebny, yourkaya.pl
3. Niedźwiecka, O zmierzchu #19 Wstyd, który nie istnieje, Spotify